Recente info over Mozaiek en lhbti klik op onderstaande link:
Inleiding
Ongelijke behandeling in Mozaiek
Is Mozaiek écht een kerk waar je ‘welkom bent zoals je bent?’, een evangelische kerk waar men eindelijk werkelijk ‘de open armen van Jezus’ belichaamt? Of is het bij Mozaiek gewoon een slogan die lekker bekt, en - heel misleidend - ook veel lhbtiq+ mensen trekt.
Laat ik je als lezer meteen uit de droom helpen: homo’s, lhbtiq+ mensen worden binnen Mozaiek niet gelijkwaardig behandeld! Mozaiek weigert zelfs om voor getrouwde homo’s aan God een zegen te vragen. Hoe welkom ben je dan? Daar gaat dit artikel over, en er is meer aan de hand…
Ik schreef dit artikel in mei 2023, bedoeld als ‘praatpapier’ voor de Love2Meet lhbtiq+ groep, waar inmiddels zo’n 140 lhbtiq+ mensen aan deelnemen.
Binnen de groep heeft het veel stof doen opwaaien, mede omdat men niet gewend is om de zaken duidelijk en zonder ‘zalvende woorden’ te benoemen. “Zo kunnen we straks misschien niet meer in gesprek met de voorgangers”, werd er gezegd.
Feit is dat er toen al ruim een half jaar geen enkel gesprek meer was met de voorgangers, en dat voorgangers zich vooral met betrekking tot dit onderwerp verschuilen achter ‘oneliners’ en vage zinnetjes als ‘ik vind het moeilijk…’, ‘het schuurt…’ en dergelijke.
Mozaiek is een meester in het toedekken van dit onderwerp en dus in het laten voortbestaan van discriminatie en ongelijkwaardigheid.
Nota bene in het jaar waarin na een procedure van jaren artikel 1 van de Grondwet is aangepast, is er een mega-kerk, de snelst groeiende kerk van Nederland, met duizenden jongeren, die actief homo’s ongelijkwaardig behandelt!
Ik heb met dit artikel de publiciteit gezocht: er is een groot artikel in het ND verschenen.
Mozaiek 0318 is uiteindelijk na ongeveer 1,5 jaar gekomen met 5 avonden waarin hun standpunt ten aanzien van seksualiteit nader werd toegelicht. Er is hierover geen overleg, medewerking, meedenken etcetera geweest door de lhbtiq+ groep. Er werd door de leiding enkel 'gesproken óver... die lastige kwestie...' De leiding van Mozaiek (allemaal hetero, natuurlijk) bepaalde het 'herziene beleid' achter gesloten deuren, tot er een presentatie volgde rond april 2024.
Het artikel wat je nu leest is echter nog zéér relevant, want er is in essentie niets veranderd, en alles gaat nog steeds zo als in het artikel beschreven. Het enige verschil is dat Mozaiek dat in april jl. ook als ‘standpunt’ heeft uitgesproken. De duidelijkheid is toegenomen, maar de richting waarin Mozaiek zich beweegt is daardoor des te zorgelijker geworden.
Recente info over Mozaiek en de hierboven beschreven zorgelijke ontwikkelingen, klik op deze link:
Het gesprek over lhbti in Mozaiek
Veel kerken hebben in de afgelopen tientallen jaren een stap gezet naar een gelijkwaardige kerk, maar veel conservatieve kerken zijn achter gebleven. Zo ook Mozaiek, de grote, snel groeiende, hippe evangelische kerk. Na flink aandringen is Mozaiek zich momenteel aan het beraden over hun positie als kerk ten opzichte van lhbtiq+ broers en zussen. (Alleen dát is eigenlijk al om achter je oren te krabben.)
Wat er de komende tijd besloten gaat worden is echter niet alleen belangrijk voor Mozaiek leden. De stappen die Mozaiek zal gaan zetten zijn ongetwijfeld van grote invloed op heel evangelisch Nederland. Tal van kerken kijken naar de kerk ‘met de succesformule’. Met andere woorden: Als Mozaiek stappen gaat zetten om lhbtiq+ mensen gelijkwaardig te gaan behandelen, dan zullen er waarschijnlijk meer evangelische kerken gaan volgen.
De komende periode staan er gemeente avonden op de agenda waarbij er met de gemeente gesproken gaat worden over dit onderwerp.
Daarom gaan we daar dieper op in, want als we nu niet voor onszelf gaan opkomen, dingen helder uitspreken en strijden voor een rechtvaardige en gelijkwaardige kerk, wanneer dan wel?
Disclaimer - ‘Spreek het maar niet te veel uit, dan is het er niet’
Wat je hier zult lezen, is mogelijk confronterend. Als schrijver neem ik even geen blad voor de mond. Het huidige proces en de oproep aan mensen om nu eindelijk eens actief te worden en zich uit te spreken is té belangrijk.
Alle schrijnende dingen zijn feiten. Als we in deze situatie, waarin het onderwerp ‘op tafel ligt’, de pijnpunten nóg niet durven/mogen benoemen en er nóg angstig en pleasend omheen blijven draaien, dan bereiken we niets. Dan kunnen we net zo goed niet meedoen in het gesprek. Elkaar stroop om de mond smeren, is geen kunst. Met elkaar roepen dat alles ok is, is een sprookjeswereld bouwen.
Er zijn honderden jongeren (gezien de grootte van Mozaiek) en duizenden in evangelisch Nederland die serieus klem zitten en beperkt worden in hun ‘mogen zijn wie ze zijn’. De gemeente avond en de sluimerende commotie, in tal van kerken, is niet voor niets.
Als schrijver voelt het soms als de rol van azijnpisser of klokkenluider, en ik snap dat veel mensen liever in ‘alles is ok’ willen geloven, maar helaas…
Het is niet okay om mensen, zeker nu dit gesprek op tafel ligt, informatie en inzicht te onthouden, met als argument ‘dat ze al zo welkom zijn in Mozaiek, veel meer dan waar ze vandaan komen’. Dat zaken nu zo duidelijk ter tafel moeten komen is níet de fout van de klokkenluider, maar van een kerk die 10 jaar lang vrijwel niets heeft gedaan met dit als onkruid voortwoekerende onderwerp.
Ga er dus maar eens voor zitten en maak voor jezelf ook eens de balans op, en… zeg je zegje op de gemeente avonden, en in andere situaties, gevraagd en ongevraagd waar dat ter sprake komt.
Wij, de lhbtiq+ christenen (inclusief hetero's uiteraard) zijn al veel te lang stil geweest, en daarmee ook een beetje onderdeel van het probleem!!
Mozaiek, een verzamelbak christenen
Mozaiek is een kerk waar mensen, vaak na een proces van sluimerende onvrede met hun huidige kerk, uit verschillende denominaties terecht komen. De heel verschillende achtergronden maakt dat er over tal van zaken anders gedacht wordt. Zo ook over broers en zussen uit het lhbtiq+ spectrum. Er zijn mensen die de ander volledig als gelijkwaardig zien en dus alle ruimte bieden aan die persoon, diens relatie, en diens seksualiteit en er zijn mensen die letterlijk denken dat de demonen binnen komen of overvliegen als twee mensen van hetzelfde geslacht seks hebben. Een bonte verzameling aan meningen, overtuigingen, onzin en inzichten, die sturing en onderwijs nodig heeft wil je in één kerk praktisch kunnen samenleven en mensen niet beschadigen.
Die sturing en dat onderwijs ontbreekt op veel punten. Natuurlijk staan Jezus en het kruis in de kerk centraal, maar geloof dient ook handen en voeten te krijgen en praktisch vertaald te worden in de omgang met elkaar. Zeker als er mensen in de verdrukking komen. Jezus kwam altijd op voor de underdog. Er zijn met betrekking tot lhbtiq+ heikele punten, hete kastanjes zou je kunnen zeggen, die Mozaiek bewust niet uit het vuur durft te halen.
Door om het onderwerp heen te draaien, er wél sier mee te willen maken, maar geen kwetsende en discriminerende onjuistheden te ontzenuwen heeft Mozaiek zich uitgeleverd aan een aantal evangelisch-normatieve opvattingen over gender en seksualiteit die op gespannen voet staan met Gods gerechtigheid en compassie zoals we dat bij Jezus zagen.
Na flink aandringen staat het onderwerp lhbtiq+ nu ‘op de agenda’, omdat men er in de kerk en maatschappelijk niet meer omheen kan, en heeft Mozaiek beloofd ‘onderwijs te gaan geven’. Maar ruim een half jaar na deze belofte is er vrijwel nog niets zichtbaars gebeurd.
Mozaiek standpunten over lhbti
Hoe kun je ook onderwijs geven, als je het zelf niet goed weet en vooral bezig bent geweest de vragen rondom het onderwerp te vermijden. Nu zit men, ongetwijfeld en zeer terecht, flink met het onderwerp in hun maag en worden er vermoedelijk toedekkende en uitwijkende strategieën bedacht.
De eenvoudige slogans als ‘ontmoeting komt voor standpunt’ blijken niet voldoende. Er zal actie nodig zijn en er zal leiding gegeven moeten worden door de kerkleiding, en er zal duidelijkheid moeten komen.
Het volgen van een meerderheid is geen principieel leiding geven maar een pr-gedreven, economische stijl. Jezus kwam altijd voor de zwakkeren en misdeelden op, ook al stond Hij daarin alleen en lagen de stenen al letterlijk klaar om te gooien.
Het is namelijk eveneens, en misschien nog wel méér, kwalijk als je als kerk zaken laat voortbestaan waarvan je weet dat er slachtoffers gemaakt worden!
Mensen worden soms letterlijk gedemoniseerd, en dát wordt door het gedrag van de kerkleiding (vaak onbewust, door hun afwijzen) gevoed. Als je bijvoorbeeld bij ministery naar voren gaat met een probleem rondom je geaardheid of identiteit, moet je maar afwachten hoe er voor je gebeden wordt, en als je soms, als homo, bij een samenkomst vertelt dat je getrouwd bent en dat dáár je echtgenoot en kinderen zitten, gaan bij sommige mensen zichtbaar alle deuren dicht. Het is niet leuk om dit te zeggen, maar het is gewoon de realiteit.
We kunnen dan wel hard klappen, zingen, praisen, knuffelen en ‘welkom’ roepen. Een deel van de (soms nog in de kast zittende) broers en zussen in de kerk wordt door deze negativiteit sterk beïnvloed en hun persoonlijke seksuele ontwikkeling wordt daarmee een ‘worsteling’. Een woord dat in kerkelijk kringen nogal eens omarmd wordt, maar wat op zich al treurig is.
Maatschappelijk zien we dat de psychische nood en het aantal zelfdodingen onder lhbtiq+ mensen aanzienlijk hoger ligt dan onder hetero mensen, én dat die cijfers nog eens veel
hoger liggen binnen kerkelijke kring waar lhbtiq+ niet volledig geaccepteerd is! Zó liggen de harde feiten, én hieraan is de kerk schuldig, ook een kerk die geen kant wil kiezen en in het midden wil blijven, waar er sprake is van onrecht!
Al eerder hebben we geschreven over kerkverlating, mede omdat buitensluiting van lhbtiq+ mensen door kerken al dertig jaar flink doordreunt in de maatschappij en de kerk vaak letterlijk in z’n hemd zet. “Dat preekt over liefde… en kan niet eens anderen accepteren zoals ze zijn…”, is een alom verbreide zienswijze van vele ex-kerkgangers. En daarmee slaan ze de spijker op de kop. Corrie ten Boom zei ooit zo krachtig: “De wereld leest niet de bijbel, maar de wereld leest wel ons”.
De huidige evangelische kerk is nou niet bepaald een visitekaartje voor de liefdevolle open armen van Jezus. Oh ja, dat zegt men wel graag, want het klinkt zo mooi en vroom, maar bij Jezus liepen mensen nooit tegen een plafond.
Sterker nog, Jezus ging in Zijn liefde altijd een stapje verder, en had schijt aan wat het volk, de schriftgeleerden of wie dan ook daarvan vonden. Hij was gedreven door de principes van het Koninkrijk, niet door politiek of populariteit of angst voor het netwerk.
We zien momenteel een kerk waarin krenking, demonisering, discriminatie van lhbtiq+ broers en zussen oogluikend wordt toegestaan, en soms zelfs - het is te treurig voor woorden - wordt aangemoedigd. In een zoekende gemeente, zoals hierboven beschreven, komen er voorgangers die bijvoorbeeld letterlijk, vriendelijk lachend, in hun preek toespelingen maken op de negativiteit van ‘de gay agenda’, en educatie over seksuele diversiteit in het onderwijs en in de kerk. (Lees ook de post 'demoniseren van mensen', met Wim Hoddenbagh als treffend voorbeeld). In die grote verzamelbak van evangelische christenen, wat Mozaiek is, gooi je dan sluw weer wat olie op het ‘anderen-afwijzende vuur’.
Waar schade wordt aangebracht aan mensen of aan de kerk, in de naam van God, is men héél verkeerd bezig! Wat je er ook theologisch omheen bouwt om je gedrag te rechtvaardigen.
Laten we bidden én in actie komen dat Mozaiek stappen gaat zetten om te komen tot een werkelijk gelijkwaardige, inclusieve, zegenende kerk waar iedereen welkom en gelijk is. Als dat niet gebeurt, dan vrees ik dat ‘het probleem voor Mozaiek’ zich vanzelf gaat oplossen… voor de volgende tien jaar althans.
Mozaiek worstelt met lhbti en gelijkwaardigheid
Iedere kerk heeft in deze tijd wel iets te zeggen of te schrijven over lhbtiq+. Zelfs de meest conservatieve kerken hebben wel een paar ouderlingen die achter de computer zijn gekropen om ‘het beleid’ op papier te zetten. De laatste tijd krijg ik nogal eens wat ‘beleid van kerken’ toegezonden en werkelijk dan valt m’n mond open van zoveel gewauwel, ondoordacht geschrijf en hypocrisie. Dát bewaren we voor een latere post. Mozaiek heeft, als je er naar vraagt, niet echt een lhbtiq+ beleid, men wijst dan naar wat slogans als ‘Iedereen is welkom…' of naar de sticker ‘ontmoeting komt voor standpunt…’
Maar vergis je niet, er wordt wel degelijk een kèihard standpunt ingenomen: namelijk er wordt geweigerd om voor broers en zussen, gehuwde homostellen die hun liefde ook zichtbaar met de gemeente willen delen, Gods zegen te vragen voor hun gesloten huwelijk.
Een voorganger vertelde laatst trots hoe die drie regels van ‘de sticker’ het standpunt van Jezus laten zien. ‘De sticker, dat is Jezus aan het woord’.
Voor wie ‘de sticker’ nog niet kent:
Alle drie prachtige regels, en ook allemaal perfect passend om onrecht toe te dekken en om een hete brij heen te dansen. Mijn moeder, een rasechte Zeeuwse, zou hier zeggen: “Zo ken je met de duvel goeie vriendjes zijn”. Was het ook niet Jezus die dingen zei over gerechtigheid, opkomen voor de verdrukten, geen drempels opwerpen, niet de eerste steen gooien, de balk… en ga zo maar door.
In Mozaiek ben je ‘welkom zoals je bent’, mag je als homo in de band spelen, mag je als homo aan het avondmaal, zou je in theorie in dienst van de kerk kunnen zijn (wat echter in 10 jaar praktijk nog nooit gebeurd is, ‘helaas, toch geen passend profiel…’) en hebben we natuurlijk onze love2meet lhbtiq+ groep.
Als je Mozaiek voorgangers vraagt naar hun houding ten opzichte van lhbtiq+ mensen, wat ik de afgelopen tijd gedaan heb, dan zijn ze er vrijwel allemaal van overtuigd dat ze al heel goed bezig zijn. “Je bent welkom zoals je bent” en je mag overal aan meedoen.
Als je het vraagt aan lhbtiq+ mensen in de kerk dan krijg je regelmatig ook een positief antwoord. “In het land der blinden is één-oog koning”, is een oud spreekwoord dat hier opgaat. Als je het vergelijkt met de rest van evangelisch Nederland, dan is Mozaiek zéker vriendelijker. Een groot gedeelte van evangelisch Nederland is ronduit homo-vijandig, en de rest heeft allemaal vreemde restricties van ‘niet aan het Avondmaal mogen’ tot ‘als stel niet tegelijk in één muziekband spelen’ en ga zo maar door. Bij doorvragen geven lhbtiq+ Mozaiekers soms wel aan zich door de houding van de kerk 'een tweederangs christen' te voelen.
Homo's mogen niet trouwen in Mozaiek
Het wordt vaak gezegd met een toon van ‘wat zeuren jullie nou?’. “Het huwelijk zien we als iets voor man en vrouw, dus inzegenen dat doen we niet. Voor de rest zijn jullie helemaal welkom…” “We voelen nog niet de vrijmoedigheid om…”
“Jullie zijn bij ons al zo welkom… is het nou nooit genoeg, nou willen jullie ook nog de kers op de taart…” “Het huwelijk is een door God gegeven instituut voor 'man én vrouw'.” (We gaan hier even niet in op het feit dat hiervoor in de bijbel geen enkele onderbouwing te vinden is. Zoals eerder gezegd men knipt, plakt en knutselt wat bij elkaar, en noemt dat dan ‘bijbels’ of ‘theologisch’, zo het passend is vanuit het eigen ‘zich beter voelende’ perspectief).
Binnen de lhbtiq+ groep zou je ook gemakkelijk kunnen zeggen: “Waar doen we nou moeilijk over?”. Er zijn maar af en toe een paar mensen die willen trouwen. Die doen dat dan toch wel. “Het onderwerp ‘huwelijk’ speelt bij de meesten misschien niet zo.”
De realiteit is dat sommige mensen het niet eens aan de kerk vragen om hun huwelijk in te zegenen, om zichzelf een weigering te besparen. Weer andere kiezen voor ‘geregistreerd partnerschap’ met als reden ‘omdat het zo gevoelig ligt, en ‘we willen niemand voor het hoofd stoten’, en weer anderen vliegen extern een voorganger in zodat er toch een zegen gegeven kan worden, zij het niet van de eigen gemeente, Mozaiek.
Wat is nou het punt…? Het punt is nog veel groter dan dat het keihard discriminerend en kwetsend is om sommige huwelijken niet te zegenen.
Discriminatie en een zegen-weigerende kerk
Ten eerste, laten we dan ook eerst even de puntjes op de i zetten: Er wordt in de kerk niet getrouwd. Het huwelijk wordt in de protestante kerk niet gesloten, maar het reeds gesloten huwelijk wordt gezegend. In de Rooms Katholieke kerk is het huwelijk één van de zeven sacramenten (gewijde handelingen), in de protestante kerk is dat het niet. (Al zegt men nog zo vaak ‘het heilig huwelijk’). Sacramenten in de protestante kerk zijn: de heilige doop en het heilig avondmaal.
Het huwelijk wordt niet in de kerk gesloten, wij vragen in de kerk alleen Gods zegen voor het reeds gesloten huwelijk.
“Ieder moet de autoriteit van het bevoegd gezag erkennen, want er is geen gezag dat niet van God komt. Wie zich tegen dit gezag verzet, verzet zich dus tegen de orde die God heeft bepaald, en wie dat doet roept zijn veroordeling over zich af. (...) U moet haar gezag dus erkennen, en niet alleen uit angst voor straf, maar ook omwille van uw geweten." Romeinen 13:1-5
Voor het door het bevoegd gezag gesloten wettelijke huwelijk geldt dat binnen Mozaiek niet.
Hoe bijzonder is het dat twee broers of twee zussen ‘in Christus’, ondanks alle afwijzing en buitensluiting door de kerk, in hun kerk ten overstaande van de andere broers en zussen een zegen willen vragen voor hun huwelijk. Een verbond om in liefde en trouw, levenslang bij elkaar te blijven.
En dan zegt die kerk: “Nee, voor júllie vragen wij niet Gods zegen.”
Let wel, die zegen is geen duizend euro uit de zak van de kerk, die zegen maakt de andere gebeden voor anderen niet minder, die zegen is in essentie niets meer en niets minder dan het nederig vragen aan God het huwelijk te zegenen.
Het weigeren om voor iemand aan God een zegen te vragen, die daarom vraagt, is een ernstige zaak!
Het is, om maar eens een mooi bijbels woord te gebruiken: hoogmoed. Je speelt hier gewoon voor God, je werpt de grofste drempels op die je maar kunt bedenken.
God is er voor iedereen… en het is aan God of Hij het huwelijk wil zegenen of niet… Wie denk jij wel dat je bent, om iemand af te wijzen die vraagt: “Wil je voor mij bidden en Gods zegen vragen?”
Als je weigert een zegen te vragen voor hen die daarom vragen ben je precies hetzelfde bezig als de Farizeeërs die op basis van hun wetten mensen de toegang tot de tempel ontzegden. Wees dan niet voor de bühne ontroerd over bijvoorbeeld het verhaal van Filippus en de kamerling waarin de Heilige Geest de weg van Jezus laat zien en Filippus dirigeert naar de kamerling. Kijk naar jezelf en kom éérst in actie, alvorens je pronkt met andermans veren. Dat is precies het gedrag waarom mensen afhaken van de kerk: het ene prediken en het andere doen.
Als Pietje en Marietje een half jaar naar Afrika gaan op zendingsreis gaan we met veel pathos in de kerk ‘om te zegenen’ om hen heen staan. Als een voorganger gaat preken, hoor ik de laatste tijd nogal eens in de aankondiging ‘zullen we hem zegenen’… kortom in de kerk zegenen we er wat op los, maar twee mensen, broers en zussen ‘in Christus’ die er voor kiezen in geloof en trouw samen een leven lang op pad te gaan en vragen ‘wil jij voor ons aan God een zegen vragen?’, die door een Gods wonder ondanks afwijzing nog in de kerk zijn, die worden geweigerd…
Het is principieel zó onjuist, zo níet bijbels, zo níet Jezus.
Jezus stond met Zijn zegenende armen open voor eenieder die daarom vroeg. Jezus weigerde nooit. Sta er dan niet van te kijken als mensen je soms een lachertje vinden als je als zegen-weigerende kerk jezelf ‘een Jezus kerk’ noemt. Als je hoog van de toren blaast, moet je ook zuiver op de graat zijn! De geloofwaardigheid van de kerk staat hier op het spel.
Niemand hoort voor een ander
die er om vraagt
een gebed te weigeren.
Zelfs een klein kind
kan na enig nadenken
wel tot die conclusie komen.
Door een zegen te weigeren, komt de aap uit de mouw: Men ziet een homoseksuele relatie als minder, als inferieur, als minder heilig, als een bezoedeling van het ‘heilig hetero huwelijk’.
Homorelaties zijn minder waard in Mozaiek
Men is bang dat als homo’s kunnen trouwen het hetero huwelijk daardoor minder waard wordt. ‘Als we zelfs voor dat soort mensen en dat soort relaties een zegen gaan vragen, wat stelt onze huwelijkszegen dan nog voor?’
In sommige kerken zetten ze dit soort dingen op papier. Dat is hard, en gruwelijk, maar wel duidelijk. Zeg niet: “Je bent welkom zoals je bent…” om dan vervolgens uiteindelijk mensen als inferieur te behandelen. We hebben daar een heel duidelijk woord voor: discriminatie en huichelarij. Niet meer en niet minder.
Een kerk hoort niet te discrimineren, en belangrijker nog: een kerk hoort net als Jezus, werkelijk de armen open te hebben en mensen te zegenen die daar in geloof en liefde om vragen!
Bij een ‘zegen-weigerende kerk’ regeert er, op dit punt, iets anders dan het evangelie, misschien macht, angst, geld, populariteit, angst voor de connecties, kortzichtigheid, wetticisme etcetera.
Lhbti'er niet gelijkwaardig in Mozaiek
Mensen zijn immers ‘niet een beetje gelijkwaardig’ (je bent gelijkwaardig, of je bent het niet), je bent ergens niet ‘een beetje welkom’ (je bent welkom of je bent het niet), je kunt niet ‘een beetje discrimineren’. Zeg dus als kerk maar gewoon open en eerlijk waar je staat.
Wees maar duidelijk, als je een ‘zegen-weigerende kerk’ bent, zeg dat dan meteen bij een welkomstavond of wat dan ook. Dan weten de mensen direct waar ze aan toe zijn, en de oplettende aanwezigen weten al direct hoe de vork dan verder in de steel zit.
'Recht door zee zijn' is wat respect verdient, ‘niet recht door zee zijn’, gewoon huichelarij dus, is één van de belangrijkste oorzaken van de leegloop in de kerk. “Pfff… dat preekt liefde, en wil niet eens een zegen bidden voor mijn broer…”.
“Ja hoor….”, zegt de voorganger trots glunderend in de talkshow, “ook homo’s zijn welkom…” en alle aanwezigen aan tafel denken: "hé wat fijn, eindelijk een kerk die…" Je ziet sommige mensen aan tafel gelijk geïnteresseerd zijn. Alleen jammer dat zo’n talkshowhost dan niet echt doorvraagt. Dan zou de voorganger behoorlijk in zijn hemd staan.
Dan blijkt namelijk dat er een glazen plafond is. Homo’s zijn toch niet zo gelijk als hetero’s, toch iets minder ‘één in Christus’, en die relaties die ze hebben en die huwelijken zijn toch iets minder waard dan de hetero relatie en het hetero huwelijk. Hoeveel minder waard? Nou, zoveel minder dat het niet eens waard is om een zegen voor te vragen.
Kerk met ten diepste een lhbti-afwijzend klimaat
Mozaiek is een kerk met duizenden jongeren, en daarmee met honderden jongeren bij wie dit onderwerp speelt. Je hoopt bij een jongere generatie ook op een kritische houding. Maatschappelijk gezien zien we dat bij tal van onderwerpen. Maar dat geldt, logischerwijs, minder voor dit onderwerp in de evangelische kerk.
Al eerder schreven we hoe geïnstitutionaliseerde macht van de kerk een klimaat heeft geschapen waarin lhbtiq+ jongeren van kleinsaf aan nauwelijks gezonde ruimte krijgen om vrij hun identiteit en seksualiteit te ontwikkelen.
Er zijn gelukkig uitzonderingen, maar veel gezinnen waar jongeren binnen Mozaiek uit komen zijn beïnvloed door de afwijzende bijbelteksten (lees: bijbelmisbruik) en de lhbtiq+ afwijzende cultuur binnen de kerk.
Jongeren zijn zodoende geleerd om van kleinsaf aan zich voor een deel te moeten verstoppen of te vermommen. “Je mag er zijn hoor…”, “God houdt van je zoals je bent…”, maar met dit kerkelijke, zegen-afwijzende klimaat, is het voor jongeren ten diepste als ademen door een rietje. 'Stil zijn, en je mond houden, en jezelf onzichtbaar maken', is een veel gekozen 'oplossing'.
Het is Mozaiek, mede door dit afwijzende klimaat, gelukt om dit onderwerp 10 jaar lang stil te houden! Op een gemeente avond in 0318 bood een voorganger zelfs zijn excuses hiervoor aan. Hoe kan dat? Hoe kun je onrecht, het ongelijk behandelen van mede kerkgenoten, discriminatie stil houden?
Direct kwam er die avond een demonstratie van hoe dat kan. Men heeft bij Mozaiek een vuistregel: “Ontmoeting komt voor standpunt” en daarmee wordt veel weggepoetst.
Dat men zelf een standpunt, bij voorbaat inneemt, door een zegen te weigeren, vergeet men hier.
Met zo’n vuistregel wordt ieder kritisch doorvragen, alle commentaar die minder leuk en vlijend klinkt direct bestraft. We moeten elkaar ontmoeten, elkaar gaan begrijpen, naar elkaar luisteren. Dat klinkt prachtig.
Maar doen we dat ook als er een paar racisten opstaan en bezwaar maken tegen die filmpjes uit Marsabit, Kenia, waar Mozaiek een project heeft… Al snel zou men opstaan en zeggen: “Dát doen wij hier zo niet… alle mensen zijn gelijkwaardig...” Wat doen we met mensen die ‘er nog niet uit zijn of een vrouw wel mag preken?’ Dan zeggen we: “Daar hebben we een besluit over genomen, zo doen we het in deze kerk.” Ongehuwd samenwonen, echtscheiding, hertrouwen, (hetero)seks voor het huwelijk, ongehuwd zwanger zijn, overal is (terecht overigens) 'wel een mouw aan te passen'. Behalve 'het vragen van een zegen voor homo's die getrouwd zijn', dát is zó heavy...
Als het gaat om lhbtiq+, het onderwerp dat bij alle kerken al 30 jaar hoog op de agenda staat en waar in veel kerken gelijkwaardigheid is bereikt, dan houdt Mozaiek mensen aan het lijntje door na 10 jaar te gaan zeggen: “We gaan elkaar hierin ontmoeten…”, en “we hebben mensen die A denken en we hebben mensen die B denken, en die mogen er allemaal zijn, want tussenin zit Jezus”. “Kijk dus naar Jezus, focus je daar maar op, en blijf in het midden…”
Dit soort praat is aardig, als eerste alinea van een inleiding, maar het riekt naar een poging om niets te doen, toe te dekken, en zaken te laten zoals ze zijn. Hopelijk zie ik dat verkeerd…
Onrecht laat zich immers niet wegpoetsen, ook niet met dit soort verhalen. Onrecht moet zo snel mogelijk aangepakt worden, zeker als je een jonge, groeiende kerk bent met een voorbeeldfunctie. Onrecht komt steeds harder naar boven, en heeft een beschadigend effect op de kerk!
Mozaiek lijkt geïnspireerd door spitsvondigheden als ‘het radicale midden’. Dat klinkt lekker stoer, maar waar het gaat om onrecht en discriminatie, om buitensluiting en mensen 'tweederangs christen' maken, is het rádicaal fout. “We willen niet gaan polariseren”, zegt men dan. Ik mag hopen dat je als mens en als kerk de goede pool kiest, namelijk de pool waar mensen gelijkwaardig behandeld worden en niet gedemoniseerd worden op grond van een twijfelachtige theologie. Kies maar, polariseer maar waar het om onrecht gaat. Spreek je maar uit, en maak mensen bewust van dit onrecht.
“Samen, samen zijn wij uw gezin…”, zingen we. Ja, maar wel een gezin waarbij het ene gezinslid tegen het andere zegt: “Voor jouw huwelijk, broer, weiger ik om Gods zegen te vragen”. Wat voor gezin ben je dan?
Mozaiek moet stoppen met discrimineren van lhbti
Het is ontzettend hypocriet om te beginnen bij wat er allemaal goed gaat aan de oppervlakte, maar nét iets beter kan. Er zijn voldoende 'verbeterpunten' aan te dragen.
Begin bij datgene wat je ten diepste doet, en niet wat je zegt. Zo werkt de opvoeding ook: kinderen zijn ten diepste niet onder de indruk van alle do’s en don'ts van hun ouders, maar kíjken naar hen als voorbeeld en zíen wat zij dóen.
‘Walk your talk’ als basis in de opvoeding, zou ook zeker een basis moeten zijn in de kerk.
Als je als kleine homo-jongen of meisje (of elders op het spectrum, uiteraard) in de kerk zit, dan staan je oren op stokjes. Iedere kleine negatieve opmerking komt tienvoudig binnen. Je groeit immers op met een besef niet waardig te zijn, niet te kunnen voldoen, en bent op zoek naar enige positieve bevestiging. Naast dat je waarschijnlijk zelf ontzettend je best gaat doen om 'liefde waardig gevonden te worden', zoek je ook naar kleine hoopvolle signalen.
Als er nooit een zegen wordt uitgesproken over een relatie van broers of zussen van hetzelfde geslacht. Wat zeg je daarmee?
Of nog veel erger: als er kleine negatieve opmerkingen over worden gemaakt, dan heb je daarmee álles gezegd wat je kan zeggen. Daarna kun je nog zo roepen ‘Welkom…’ of ‘God houdt van je’…. Ja, ‘God houdt van…’ , maar helemaal zeker zijn we daar ook niet van, want we durven Hem zelfs niet om een zegen te vragen voor het huwelijk van twee homoseksuele gemeenteleden.
Ad de Bruijne, ethicus, gepokt en gemazeld in christelijk marchanderen en er omheen draaien, heeft iets bedacht waarmee hij denkt het 'ei van Columbus' te hebben. Ik heb er al eerder over geschreven, omdat het hypocrieter is dan hypocriet. De redenering gaat er ongetwijfeld bij sommige kerken in als koek, en luidt kort gezegd als volgt: God houdt van alle mensen - Ieder mens heeft Hij prachtig anders gemaakt - Ieder mens is dus anders - en ieder mens wil dus ook als uniek mens behandeld worden - Jullie zijn homo’s, dus ook anders dan hetero’s - dus... kijk eens hoe mooi, jullie krijgen een zegen die helemaal anders is, passend bij jullie identiteit - een soort ‘homo zegen’, we noemen het dan geen huwelijk, want jullie relatie is ook anders.
“Uitspraken over vruchtbaarheid en kinderen zijn immers toch ook niet van toepassing”, aldus de oogkleppen dragende De Bruijne.
Wat De Bruijne zegt is: Jullie zijn het huwelijk onwaardig. Jullie bezoedelen het huwelijk. Als homo’s kunnen trouwen devalueert de waarde van het huwelijk. En dan verpakt de man zijn redenering in pagina’s vol vroom geklets. Ook hier geldt: Wees dan gewoon recht door zee, en kom niet met zo’n smiechterige ‘oplossing’, die in feite nóg krenkender is dan recht door zee.
Begin dus met gelijkwaardigheid!
Een kerk hoort niet te discrimineren
Geen 'kers op de taart',
maar een basis van gelijkwaardigheid
Dus... als je er mág zijn, als je écht welkom bent, dan hoor je gelijkwaardig behandeld te worden. Daar zijn geen dikke boeken of vrome theologische redeneringen of spitsvondige pr-uitspraken voor nodig.
“Maar een heleboel mensen in de kerk zijn nog niet zo ver…” Prima, en ook heel logisch, als je weet waar ze vandaan komen. Iedereen mag in zijn eigen tempo, zijn eigen proces hierin volgen, als ze niet als homo willen trouwen, doen ze dat toch gewoon niet. Maar onthoud in de kerk niet een ander stel diens vragen om een zegen voor hun huwelijk aan God.
Voor de kerk gelden immers andere maatstaven dan voor de individuele kerkganger. Je kunt je als voorganger niet blijven verstoppen achter ‘ik ben er nog niet uit met God’ of ‘ik voel nog niet de vrijmoedigheid...’. Dat kun je als kerkganger zeggen, maar als voorganger ben je ook leidinggevende en gaat het over meer dan jouw persoonlijke voorkeur, of twijfel of ego.
De kerk hoort leiding te geven en gelijkwaardigheid te bewaken. De kerk hoort een zegenende kerk te zijn en geen ‘zegen-weigerende kerk’.
De kerk dient geleid te worden op basis van principes en hoort een keuze te maken tégen onrecht, discriminatie en onderdrukking. De kerk hoort op te komen voor hen die verdrukt worden.
Alle begrip dus voor ‘de mensen in de kerk’, maar géén begrip voor voorgangers en kerkleiding die geen leiding durven te nemen en onrecht laten voortbestaan.
Zij zijn indirect daarmee ook schuldig aan de beschadigende worsteling van heel veel mensen in de kerk. Kiezen voor ‘de meeste stemmen gelden’ en daarbij onrecht laten voortbestaan is nooit een keuze die Jezus maakte!
Als er voorgangers zijn die persoonlijk zo worstelen met hun geweten op dit punt, prima, laat ze hun proces gaan. Als je als kerk maar zorgt dat er voorgangers zijn die wél een zegen willen vragen voor het huwelijk van broers en zussen, ín de kerk. En let wel: geen smiechterige ‘De Bruijne constructies‘. We vragen een zegen voor een volwaardig en 100% gelijkwaardig huwelijk. (Ervaring leert, wees op je hoede, en duidelijk ;-)
Er zijn nog tal van andere zaken met betrekking tot lhbtiq+ en de kerk, maar voor nu is het even genoeg. Die kleinere puntjes zijn voor de kerk ‘aantrekkelijker om het over te hebben’, maar als de basis ‘de gelijkwaardigheid door de zegen’ er niet is, dan zou een gesprek over die kleine puntjes dweilen met de kraan open zijn.
Met anderen woorden: door zoiets moois als voor mensen, in een relatie van liefde en trouw naar elkaar, Gods zegen te vragen, zet je ten diepste een heel andere cultuur neer, die een zuiverend en aantrekkend effect zal hebben op heel de kerk.
Lhbti'er én hetero spreek je uit tegen onrecht
Wees sterk en moedig
Op onze afgelopen thema-avond van de L2M sprak Mariët Baaij. Haar inspirerende verhaal had als thema ‘Wees sterk en moedig’. Dat is wat we inderdaad nodig hebben als we iets willen betekenen voor de kerk en voor de mensen, jongeren, kinderen die in de verdrukking zitten.
Moed en kracht. Laten we dus stoppen met er omheen draaien. Stoppen met krampachtig benoemen wat er 'goed' is (als dit onderwerp op tafel ligt). Stoppen vooral ook met pleasen en met sugar-coating. Laten we gaan staan waar we voor moeten staan.
Op 1 december 1955 zat in een volle bus in Montgomery, Alabama - USA, Rosa Parks. De ‘blanke sectie’ van de bus was vol en de buschauffeur gebiedde door de intercom aan drie zwarte passagiers om hun plaats af te staan aan de witte passagiers. Twee passagiers gaven, zoals ze gewend waren, gehoor aan het verzoek, maar Rosa Parks niet. Ze werd gearresteerd hiervoor wegens ‘verstoring van de openbare orde’, maar er kwam een boycot van het bussysteem op gang die 381 dagen heeft geduurd en uiteindelijk leidde tot een onwettig verklaring door de rechtbank van dit soort regels.
Als we in het kerkelijke taaltje er keurig, bedekkend en ontwijkend in mee blijven praten, dan praten we over 10 jaar nog, en zijn we nog bezig ‘elkaar te ontmoeten…’ Resultaten in het verleden bieden een redelijke aanwijzing voor de toekomst, tenzij er mensen zijn die ècht zeggen: "Dit pikken we niet, dit kan écht niet, dit is zó niet-Jezus".
Dat is soms moeilijk, dat is lastig en heel ongemakkelijk, maar als wij het niet doen, wie gaat dan zorgen voor de kerk met open armen en de nieuwe generatie?
Anti-lhbti lobby, theologie en het huwelijk
Over het onderwerp theologie is al veel geschreven in eerdere blogposts. Het is verstandig om dat ook tot je te nemen, want in gesprek met afwijzende gemeenteleden en voorgangers kun je soms een creatief bombardement verwachten. Soms schokkend bot, soms zo verpakt in vroom gepraat dat je er nog ontroerd van zou raken, soms een lading vol afwijzende argumenten, en vaak zo glad als een paling.
Wil je in gesprek, wees dan goed voorbereid, goed onderlegd, maar wees vooral ook moedig en strijdbaar. Recht door zee, en doe niet mee aan de slogans, vage bewoordingen en spitsvondige bedenksels waardoor onrecht in stand kan worden gehouden.
Waar we naast alle theologische punten nog weinig aandacht aan hebben besteed, zijn de theologische gronden voor een huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht. Aangezien dit het beginpunt is, de basis van gelijkwaardigheid, is het wellicht goed om hier ten slotte nog wat over te zeggen. Daarnaast, ter afronding, komen er ook kort even wat zaken langs over het sluimerende ondergrondse krachtenspel in de kerk.
De heteroseksuele (just for the record ;-) Catherine Wallace, die in 1991 onderzoek deed naar de theologische ethiek rondom huwelijk in de (conservatief) christelijke kerk en onder andere het boek 'Confronting Religious Denial of Gay Marriage' schreef, vat het allemaal mooi samen en komt tot de glasheldere conclusie dat op bijbelse gronden de seksuele oriëntatie van mensen in een huwelijk niet ter zake doet.
Zij deed onderzoek naar theologische redeneringen en kwam eveneens tot de conclusie dat ook in de theologie dezelfde criteria van toepassing zijn op huwelijken van verschillend geslacht als op huwelijken van gelijk geslacht. Er zijn, zo concludeert zij, ook geen ‘twee soorten huwelijken’ er is één huwelijk en dat staat open voor mensen in liefde en trouw naar elkaar.
“Het doet zelfs af van het mooie van ‘huwelijk’ als je weet dat andere mensen, in dezelfde liefde voor elkaar, daarvan worden uitgesloten, of voor andere mensen géén zegen wordt gevraagd.”
“Toen ik dit in mijn onderzoek in 1991 ontdekte", zegt Wallace, "had ik de keus mijn mond dicht te houden, maar al heb ik geen enkel belang bij het onderwerp: dat kan ik niet. Ik denk dat ik hier geen keus in had: Hier gaat het om mensen en om ernstig onrecht.”
“Heb uw naaste lief als uzelf.” Hoe duidelijk wil je het hebben. Dit gebod heeft vergaande implicaties hoe we andere mensen gelijkwaardig moeten behandelen.
In haar werk spreekt Wallace (net als Kathy Baldock) ook over het enorme krachtenspel dat in de kerkelijke wereld gaande is, en waardoor lhbtiq+ angst en haat stiekem wordt aangewakkerd. (Wie meer wil weten: lees Kathy Baldocks 'Walking the Bridgeless Canyon' of kijk 'Unclobbering the Tangled Mess 1 en 2' in ons video-archief.)
Ze geeft als voorbeeld de grote fundraising in 1979 voor ‘the war on homosexuality’ door fundamentalistische christelijke kerken in Amerika. Dezelfde groepen die eerder de scheiding van rassen promootten en zwarte mensen onderdrukten, dezelfde groep die vrouwen minder rechten gaf, zetten in 1979 ondersteund door kapitaalkracht hun tanden in de 'oorlog', misschien is 'kruistocht' nog een beter woord, tegen homoseksualiteit.
Racisme en het verdrukken van vrouwen is echter in de loop van de tijd minder geaccepteerd, dus werd er een nieuwe zondebok gevonden. Die nieuwe zondebok had ook een politieke functie, want zo werd die oude groep met een nieuwe vijand, weer duidelijk gekoppeld aan de partij die strijdt tegen het 'regenboog-gevaar'.
Wat erg zou je zeggen, 'maar ja, Amerika hè…’ Vergis je niet, de gehele evangelische wereld in Nederland is doorspekt met 'Amerikaanse vertalingen', van preken, songs, standpunten. Je hoort soms letterlijk de Amerikaanse retoriek in het Nederlands terugkomen.
Dat de zondebok, 'het regenboog-gevaar', ook een goede manier is om mensen aan je te binden zien we bijvoorbeeld ook bij de SGP. Daar gaan we nu even niet verder op in, maar alleen om maar even duidelijk te maken dat deze bewegingen ook precies in Nederland aan de gang zijn.
Met enorm veel kapitaal, afkomstig van kerken en christelijke organisaties, is ook bijvoorbeeld het 'M/V beraad' bezig om kerken te besmetten met haat tegen lhbtiq+.
Duik je even in de geschiedenis van fundraising van homo-vijandige organisaties (organisaties die bij Human Rights Watch op de zwarte lijst staan), dan kom je bekende christelijke partijen, organisaties en namen tegen. Keiharde feiten, schrijnende feiten die ondergronds meespelen in het omschreven proces!
Als je ziet hoe homo-haat (tot stokslagen en doodstraf toe) in bijvoorbeeld Polen, Uganda etcetera in het geniep gevoed wordt door westerse ‘christelijke organisaties’, dan snap je dat het gaat om afschuwelijke praktijken, ook bínnen christelijk Nederland. Er zijn afwijzende christenen die er álles aan willen doen om homo’s, lhbtiq+ en het huwelijk van mensen van hetzelfde geslacht onmogelijk te maken.
Het maakt ze niet uit hoe: theologisch knutselen, met wetten, met lobbyen, met angstbeelden creëren, met ‘hoe lang zijn wij nog vrij om te zeggen…’.
Het gaat bij de bezwaren tegen het huwelijk voor homo’s en tegen de bezwaren om ‘Gods zegen te vragen’, lang niet alleen om theologie of om 'wat staat er in de bijbel?' of 'wat wil God?' Ja, dat wil men wel graag doen geloven, want dat klinkt stevig en goed, maar als je doorvraagt en onderzoek doet, kom je er al snel achter dat er ook heel andere krachtige motieven spelen.
De anti-lhbtiq+ pr-machine, vanuit sommige stromingen in christelijk Nederland, draait op volle toeren. Soms gewiekst gevoed door mensen die zelf spreken over thema’s als ‘Het gevaar van polarisatie in de kerk’! Allemaal niet zo open en wild als in Amerika, nee, veel sluwer, meer 'underground'. Zo is ‘conversietherapie’ verstopt in ‘gebedspastoraat’, en bevuilen mede christenen zich aan stemmingmakerij en angst zaaien, tot demonisering van homo's aan toe.
Recente info over Mozaiek en lhbti klik op onderstaande link:
mozaiek en lhbti . nl
